หนังตาตก เป็นอีกปัญหาหนึ่งที่เกิดขึ้นได้ตามธรรมชาติเมื่อคนเรามีอายุเพิ่มมากขึ้น เพิ่มความกังวลให้หลายท่านรู้สึกแก่กว่าวัย ดูไม่สดใส ตาดูหมองดูเศร้า และทำให้ไม่มีความมั่นใจ ส่วนใหญ่เริ่มเกิดขึ้นในช่วงวัยกลางคนไปจนถึงผู้สูงวัย จะเริ่มมีอาการหนังตาเริ่มตกลงมา อาการนี้มาจากหนังตาที่เกิดการเสื่อมสภาพของผิวหนัง เมื่อเวลาผ่านไปหลายท่านจะต้องเผชิญกับปัญหาหนังตาเหี่ยว หนังตาตก หรือริ้วรอยรอบดวงตา จนเป็นปัญหาที่สร้างความกังวลใจ วันนี้เราพามาทำความเข้าใจสาเหตุและรู้วิธีการแก้ไขปัญหาเหล่านี้
สาเหตุของปัญหาหนังตาตก
หนังตาตกมีสาเหตุมาจากการเสื่อมของกล้ามเนื้อที่ใช้ยกเปลือกตา (Levator palpebrae superioris muscle) และผิวหนังที่สูญเสียความยืดหยุนรอบดวงตา เนื่องจากตาตำแหน่งรอบดวงนี้เป็นตำแหน่งมีความยืดหยุ่นน้อยกว่าส่วนอื่นของใบหน้า เมื่อเกิดการเสื่อมสภาพของคอลลาเจนและอีลาสติน จึงทำให้เกิดริ้วรอยและความหย่อนคล้อยได้ง่าย
- ผิวหนังที่เริ่มหย่อนคล้อย : เมื่ออายุมากขึ้น ผิวหนังและเนื้อเยื่อที่รองรับหนังตาจะสูญเสียความยืดหยุ่นและความกระชับ ทำให้หนังตาเริ่มหย่อนยาน
- กล้ามเนื้อตาที่อ่อนแรง : กล้ามเนื้อที่ช่วยยกหนังตาขึ้น (levator muscle) อาจเสื่อมสภาพตามอายุที่เพิ่มมากขึ้น
- คอลลาเจนหรืออิลาสตินที่ลดลง : คอลลาเจนและอีลาสตินเป็นโปรตีนที่ช่วยให้ผิวหนังยืดหยุ่นและกระชับ เมื่อเทียบกับบริเวณตำแหน่งอื่นบนร่างกาย ตำแหน่งของรอบดวงตามีความยืดหยุนน้อยกว่าส่วนอื่นๆบนใบหน้า และเมื่ออายุมากขึ้น ร่างกายจะผลิตคอลลาเจนและอีลาสตินลดลง ทำให้ผิวหนังหย่อน และทำให้หนังตาตกได้นั้นเอง
- ปัจจัยทางพันธุกรรม : บางท่านอาจมีแนวโน้มที่จะเกิดหนังตาตกและผิวหนังหย่อนคล้อยเร็วกว่าคนอื่นจากลักษณะทางพันธุกรรม อาทิ มีปัญหากล้ามเนื้อตาอ่อนแต่กำเนิด
การแก้ไขปัญหาหนังตาตก
โดยปกติแล้วการแก้ไขปัญหาของหนังตาตกจำเป็นต้องใช้วิธีการผ่าตัดจึงสามารถช่วยลดแก้ได้ แต่เนื่องด้วยปัจจัยหลายอย่างทำให้ผู้สูงอายุอาจมองว่าการผ่าตัดรอบดวงตาขึ้นอยู่กับความสวยงามเป็นหลัก แต่ในความเป็นจริงการการผ่าตัดหนังตาตกในผู้สูงอายุนั้น เป็นการผ่าตัดแก้ไขที่แตกต่างออกไป เนื่องจากต้องมองผลกระทบในอนาคตหากไม่ได้รับการแก้ไขชั้นตาตก และคำนึงถึงปัญหาที่ต้องใช้สายตาในการมองเห็นทัศนียภาพ ทำให้ลดการมองเห็นในอนาคตได้อีกด้วย
วิธีแก้ปัญหาหนังตาตก
การผ่าตัดหนังตาตก
การผ่าตัดแก้ไขหนังตาตก หรือที่เรียกกันว่า ผ่าตัดตาสองชั้น ในวัยที่อายุมากหรือผู้สูงวัย แพทย์จะพิจารณาจากปัจจัยการใช้งานอย่างจริงในอนาคตอย่างละเอียดเพื่อให้ผลลัพธ์หลังรักษาปลอดภัยและดีกับคนไข้มากที่สุด
ขั้นตอนผ่าตัดแก้ไขหนังตาตก
1. การประเมินปัญหาและการวินิจฉัยจากแพทย์
ก่อนผ่าตัด แพทย์จะทำการประเมินสภาพของหนังตาและกล้ามเนื้อตา เพื่อดูว่าปัญหาที่หนังตาตกของคนไข้เกิดจากสาเหตุใด เช่น การสูญเสียคอลลาเจน กล้ามเนื้อตาอ่อนแรง หรือมีปัญหาผิวหนังตาตกที่เกิดมาจากผิวที่เหี่ยวลง ซึ่งแพทย์จะวางแผนขั้นตอนการรักษาตามความเหมาะสมของในแตละบุคล
2. การเตรียมตัวก่อนผ่าตัด
- แจ้งประวัติโรคประจำตัว / แพ้ยา แก่แพทย์ที่รักษา
- ตรวจสุขภาพทั่วไป เช่น ตรวจหาโรคประจำตัวอื่นๆที่อาจก่อให้การผ่าตัดไม่ปลอดภัย
- งดทานยากลุ่มแอสไพริน และวิตามิน อาหาร เพื่อลดอาการเลือดออกขณะผ่าตัด รวมการบวมช้ำหลังทำผ่าตัดอีกด้วย
- งดเครื่องที่มีแอลกอฮอล์ และการสูบบุรี่ ประมาณ 1 สัปดาห์ก่อนผ่าตัด
- งดสวมใส่เครื่องประดับ และงดแต่งหน้าในวันผ่าตัด
3. การผ่าตัดหนังตาตก
- ยาชา : โดยปกติแพทย์จะใช้ฉีดยาชาทั่วบริเวณที่ผ่าตัด หรือบางที่บางกรณีแพทย์อาจจะใช้เทคนิคดมยาสลบร่วมกับการใช้ยาชาเฉพาะที่
- การตัดหนังตา : แพทย์จะมีการตัดส่วนเกินของหนังตาที่หย่อนออกไป โดยการผ่าตัดจะมีการซอยรอยแผลตามรอยพับของชั้นตา เพื่อให้ลดการมองเห็นรอยแผลหลังผ่าตัด
- การแก้ไขกล้ามเนื้อตา : ในบางกรณีที่หนังตาตกร่วมกับมีปัญหาชั้นตาอ่อนแรง แพทย์จะทำการเย็บดึงชั้นตาขึ้นให้กลับมามีประสิทธิภาพดีขึ้น
- การเย็บแผล : หลังจากแพทย์ตัดหนังส่วนเกินแก้ไขชั้นตาเรียบร้อย แพทย์จะทำการเย็บโดยใช้ไหมเย็บแบบละเอียดเพื่อให้
แผลดูเรียบที่สุดและฟื้นตัวเร็ว
4. การติดตามอาการ / ผลลัพธ์หลังทำผ่าตัด
ระยะพักฟื้นหลังผ่าตัด
• 1-3 วันแรก : อาจมีอาการบวมแดงและช้ำรอบดวงตา ควรประคบเย็นลดอาการบวม
• 1 สัปดาห์ : แผลเริ่มแห้ง แพทย์จะนัดตัดไหมประมาณ 7-14 วันหลังผ่าตัด
• 2-4 สัปดาห์ : อาการบวมลดลงอย่างมาก ผลลัพธ์เริ่มเห็นชัดขึ้น
• 3-6 เดือน : แผลสมานตัวเต็มที่ หนังตาดูเป็นธรรมชาติ
การดูแลหลังผ่าตัด
• หลีกเลี่ยงการขยี้ตาหรือจับ กดบริเวณตำแหน่งแผล
• หลีกเลี่ยงการออกกำลังกายหนักในช่วง 2 สัปดาห์แรก
• ใช้ทานยาหรือใช้ครีมตามแพทย์สั่งให้ครบ และทำความสะอาดแผลอย่างถูกวิธี
• นอนหนุนหมอนสูงในช่วงสัปดาห์แรกเพื่อลดอาการบวม
ผลลัพธ์หลังการผ่าตัด
• ดวงตาดูสดใสขึ้น ใบหน้าดูอ่อนวัย
• ภาวะหนังตาตกบดบังการมองเห็น หลังทำอาการจะดีขึ้น
• แผลเป็นมักจางลงจนแทบมองไม่เห็นเมื่อเวลาผ่านไป
สรุป
การผ่าตัดหนังตาตกหรือผ่าตัดตาสองชั้น เป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพในการแก้ไขปัญหาหนังตาหย่อนคล้อยลดการมองเห็น ทำให้ดูไม่สวยงามและเป็นปัญหาในการมองในอนาคต การผ่าตัดช่วยให้ดวงตาดูสดใสและเพิ่มคุณภาพชีวิตให้ดีขึ้น อย่างไรก็ตาม ควรเลือกแพทย์ผู้เชี่ยวชาญจักษุแพทย์ และปฏิบัติตามคำแนะนำหลังผ่าตัดเพื่อผลลัพธ์ที่ดีที่สุด